Raja Yoga - onrust in het denken

Wat zijn belemmeringen en symptomen van onrust en verwarring in het denken en hoe creëren we een vredige binnenwereld zodat die belemmeringen uitdagingen worden?

Patanjali, de grondlegger van Raja Yoga, vatte de gehele Yoga samen in 195 Sutra’s. Een Sutra is de essentie van een wijsheid in een vers of spreuk weergegeven. In twee Sutra’s noemt hij negen belemmeringen en vier symptomen die een vredig en rustig denken in de weg staan, in het bijzonder om tot meditatie te komen om vervolgens in meerdere Sutra’s dieper in te gaan op de scholingsweg voor hen die het volledige Raja Yoga pad volgen.

Wij hebben ons door de twee Sutra’s laten inspireren en doen op deze plek een voorzichtige poging om de negen belemmeringen en de vier symptomen in beeld te brengen en naar de huidige tijd te interpreteren, naar de hectiek van alle dag en hebben ons daarbij niet specifiek gericht op meditatie.

Onderaan deze pagina vind je twee verschillende vertalingen van de betreffende Sutra’s.

In de onderstaande volgorde wordt uitgelegd hoe je deze 12-puntige ster kunt lezen en verstaan.

1. Vanuit het midden via het vierkant naar de cirkel aan de buitenrand

2. De verticale as en de wisselwerking tussen Noord en Zuid

3. De horizontale as en de wisselwerking tussen Oost en West

4. Rondom het diagram de uitdagingen per positie

5. twee driehoeken op de verticale as

6. twee driehoeken op de horizontale as

Het midden

Belemmeringen

Geestelijke pijn

Lichamelijke pijn

Ziele pijn

Het midden geeft het thema aan van de 12-puntige ster en omvat in essentie de kern van de titel op het diagram. Het kernwoord ‘belemmeringen’ zegt iets over de begrippen die er dicht omheen staan. Je kunt dit midden dan ook lezen als: Welke belemmeringen in ons denken confronteren ons met geestelijke, lichamelijke en ziele pijn.

Vierkant om het midden

Je leven ordenen

Weten wat gedaan wil worden

Doen wat gedaan wil worden

Je ideaal leven

Deze begrippen in dit vierkant laten de grote lijnen zien wat nodig is om pijn van welke aard dan ook zo veel mogelijk te voorkomen.

Grote cirkel

Aandacht voor levenszin

Aandacht voor levenshouding

Aandacht voor levensrealisme

Aandacht voor levensdoel

In deze cirkel komen grote levensthema’s aan de orde waar je niet omheen kunt als je de weg naar binnen gaat en streeft naar een vredig innerlijk leven.

De uitdagingen rondom de ster

Hier worden stapsgewijs per positie 2 tools aangereikt als uitdagingen om te komen tot stap 3 en vrij te worden van de belemmeringen en onrust in het denken die verantwoordelijk zijn voor lichamelijke, geestelijke en ziele pijn met al hun symptomen. Per positie zal daar verder op worden ingegaan.

De verticale as en de wisselwerking tussen Noord en Zuid

De verticale as ook wel de polaire as genoemd. Van boven naar beneden:

Uitdaging: acceptatie

Smart

Aandacht voor levensrealiteit

Weten wat gedaan wil worden

Geestelijke pijn

Belemmeringen

Lichamelijke pijn

Doen wat gedaan wil worden

Aandacht voor levenszin

Wanhoop

Uitdaging: geduld

Geduld en acceptatie staan niet voor niets tegenover elkaar. Ze kunnen niet zonder elkaar. Het leven is niet te sturen, vandaar dat je aandacht moet besteden aan jouw levens realiteit. Dat wat je meemaakt heb je maar tot op zekere hoogte in de hand. Hoe je omgaat met dat wat jouw levenspad kruist, vraagt dus om een keuze te maken. Die keuze heeft ook te maken met waar je zin in hebt, al of niet zin in het leven, levenszin. Wanneer je niet in staat bent tot acceptatie van jouw levensrealiteit en niet het geduld kan opbrengen om je levenszin op te sporen, kunnen de symptomen hinderlijk worden, met als gevolg mentale en lichamelijke pijn. Wat betreft die geestelijke pijn is hier gekozen voor het begrip smart om het verdriet, gepieker en/of koortsachtige mentale, onrustige activiteit of verwarring tot uitdrukking te brengen. Wanhoop kan uiteindelijk het gevolg zijn. Diep in de put zitten en geen uitweg meer zien. Niet meer weten wat te doen of te laten, niet meer weten wat er ten diepste gewild of gevoeld wordt. Je bent dan je levenszin kwijt.

Een onderzoekende houding naar jezelf en aandacht voor de zin van je leven of hoe je in de realiteit van jouw leven staat, kan je helpen te voorkomen dat je lichamelijke en geestelijke pijn krijgt. Een soepele geest en een soepel lichaam zorgen voor een stevige ruggengraat. Rechtop en krachtig met beide voeten op de grond tussen hemel en aarde. Tussen boven en onderpool oftewel tussen Noord en Zuid in dit diagram met betrekking tot je levenszin en je levensrealiteit.

Horizontale as en de wisselwerking tussen Oost en West

De horizontale as wordt in systeem dynamiek de duale as genoemd. Het laat de wisselwerking zien tussen binnen en buiten. Hoe verhouden we ons in onze levenshouding tot de buitenwereld en de binnenwereld. Een vrij in en uitademen, anders kan het ons enorm benauwen. Een vrije wisselwerking tussen jou en de ander en het andere vraagt veel van lichaam en geest. Het vraagt als levenshouding steeds om je opnieuw ertoe te leren verhouden.

Uitdaging: afstemmen

Benauwenis

Aandacht voor levenshouding

Je leven ordenen

Belemmeringen

Je ideaal leven

Aandacht voor je levensdoel

Nervositeit

Uitdaging: ontspannen

In het dagelijks leven is er altijd beweging. Dat is inherent aan de dualiteit waar we non stop mee te maken hebben. Je op jezelf en op de buitenwereld afstemmen is dan ook een voortdurend proces. En zo kan het een bewuste uitdaging worden om je op de juiste manier te leren verhouden tussen inspannen en ontspannen. Voor niets gaat de zon op maar wil je licht en vrede in jezelf dan moet je zelf aan de slag. En dat zal best iets kosten.

Wanneer er geen goede wisselwerking is tussen jezelf en de ander, het andere, krijg je ademhalingsproblemen. Het rustige ademritme is een graadmeter voor het evenwicht tussen in en uit, tussen binnen en buiten. Wanneer dat evenwicht is verstoord, word je nerveus, wat meteen in je ademritme merkbaar is.

Ordening brengen in het leven van alledag vraagt enerzijds om een realistische kijk op jouw levensomstandigheden en anderzijds voeling te houden met jouw levenszin. Stem jij je buitenwereld, de realiteit van je leven, voldoende af op jouw binnenwereld, de zin van je leven? Welke belemmeringen, zowel binnen als buiten, kom je tegen, die jouw levensritme verstoren? Bij ordening schoon je op. Je neemt afscheid van de dingen of omstandigheden die je niet meer dienen. Afstand doen van datgene wat onrust in je denken in stand houdt en daarmee je ademritme verstoort. Hier aandacht aan schenken geeft innerlijke ruimte en haalt de benauwenis en nervositeit weg waardoor je in een meer ontspannen sfeer komt. Dit zal er toe bijdragen dat je realistische levensdoelen kunt gaan stellen, die bij jou passen waardoor je naar jouw ideaal kunt gaan leven in afstemming met jouw diepste zijn.

Basisdriehoek met de punt omhoog

Prikkelzucht

Illusie

Smart

Doen wat gedaan wil worden

Prikkelzucht

In het dagelijks leven worden we voortdurend gewenst of ongewenst blootgesteld aan prikkels en triggers, die vaak onbewust het inwendige kunnen beroeren, waarop we niet vrij en bewust op kunnen reageren. We worden door de media overspoeld door informatie en worden geacht overal een mening over te hebben. Onze verhouding tot de buitenwereld is grotendeels gedigitaliseerd. Alles gaat sneller, we nemen onvoldoende tijd om ons te bezinnen of alle informatie ordelijk te verwerken. We hebben geen geld meer in de portemonnee en door mooie reclames laten we ons verleiden tot allerlei aankopen. Door één muisklik lijkt alles binnen handbereik, zowel qua informatie als qua goederen. We bevinden ons in een wegwerpmaatschappij waarin onze begeerte naar materiele en immateriële zaken voortdurend aangewakkerd wordt, want de economie moet draaiend blijven. De zucht naar sneller, mooier en meer wordt in stand gehouden. We zijn steeds bereikbaar via sociale media en de mobiele telefoon, waardoor we in ons hoofd maar niet tot rust komen. Dit lijkt het nieuwe normaal te zijn geworden.

Uitdaging:

1. Bij jezelf blijven

Bij een bepaalde zucht naar een prikkel, gaat je aandacht vaak onbewust naar die bewuste prikkel. Het hangt er vanaf voor welke prikkels je gevoelig bent, dat bepaalt mede de aard van de prikkelzucht. Afhankelijk van een specifieke zucht naar een prikkel, bepaal je welke maatregelen je moet treffen om bij jezelf te blijven en je niet te laten meevoeren met die bewuste prikkel. Het is vaak niet zo eenvoudig om die zucht de baas te worden. Een bepaalde zucht grenst aan een mindere of grotere verslaving. Je zult eerst moeten onderzoeken wat er onder die prikkelzucht schuil gaat, vooraleer je geconcentreerd eraan werkend, die zucht de baas kan worden en dus bij je zelf kan blijven.

2. Onbewogenheid ontwikkelen

Hiermee wordt bedoeld dat je niet overal in mee hoeft te gaan of overal een mening over hoeft te hebben. Het zou een uitdaging kunnen zijn om eens een tijd onbereikbaar te zijn of om niet meteen te kopen wat je zou willen hebben en accepteren dat niet alles maakbaar is of van een leien dakje gaat.

3. Duidelijk willen.

Met duidelijk willen wordt hier wilskracht bedoeld. Zorgen dat je duidelijk krijgt wat je wel en niet wilt. Het ontwikkelen van innerlijke kracht zodat je vanuit kracht beslissingen kunt nemen waardoor je bijvoorbeeld zelf bepaald aan welke prikkels je wordt blootgesteld en aan welke niet. Wat dient je wel en wat niet. Ook hier spreekt de levenszin een rol van betekenis.

Illusie

Illusie komt voort uit een gebrek aan onderscheidingsvermogen. Wanneer we het vele nieuws en alle prikkels van de dag ongefilterd tot ons nemen, wordt het steeds moeilijker om te onderscheiden wat echt en wat nep is. Door de vele prikkels en onze toenemende prikkelzucht van niets willen missen, wordt het steeds moeilijker om ons over te geven aan meditatieve momenten, die voor de broodnodige rust in het hoofd zorgen.

Uitdaging:

1. Onderscheidingsvermogen ontwikkelen

Niet alles klakkeloos aannemen wat je voorgespiegeld krijgt en je niet met alles en iedereen identificeren. Zoals de Boeddha zei: doorgrond eerst alles zelf….

2. Juist waarnemen

Kijken naar de feiten. Wat doet zich werkelijk voor in de realiteit van jouw leven hier en nu?

3. Zuiver voelen

Hoe meer onderscheidingsvermogen je hebt ontwikkeld, hoe zuiverder je voelsprieten worden. Illusie laat je kijken en voelen door een gekleurde bril. Het geeft een vertekend beeld wat je zelf niet altijd in de gaten hebt.

Smart

Wanneer je toegeeft aan alle prikkels en prikkelzucht, jaag je een illusie na, geraak je ver van jouw dagelijkse levensrealiteit. Dan is de kans groot dat je vervreemdt van je eigen wilskracht en wegraakt van het zuivere voelen en waarnemen. Het onderscheid tussen mijn en dein vervaagt door identificatie. Het gevolg is verwarring in het denken omdat je niet meer weet wat echt en wat onecht is. Verdriet, mentale pijn en onzekerheid zullen zegevieren.

Uitdaging:

Wanneer je op de juiste manier leert waarnemen en aandacht krijgt voor jouw levensrealiteit, zal je die het hoofd kunnen bieden, zodat je vanuit je buikgevoel, je levenszin en je wilskracht gaat doen wat er gedaan wil worden. Vanuit een diepe acceptatie en innerlijk voelen, weten dat dit bij jou past en zal de onrust geen overhand krijgen in je hoofd.

Basisdriehoek met de punt omlaag

Vertwijfeld

Ontkoppeld

Wanhoop

Weten wat gedaan wil worden

Vertwijfeld

Er is niets mis mee wanneer je opgezette tijden twijfelt. Het brengt je naar binnen met de vraag of je de goede keuze maakt voor wat dan ook. Het kan je weghouden van impulsieve beslissingen en van prikkelzucht. Het wordt pas een belemmering die een ongewenste invloed heeft wanneer je in de twijfelfase blijft hangen. Dan wordt het al snel een mentale last. Zal ik wel of zal ik niet. Zal ik dit of zal ik dat. De onrust van dualiteit in je hoofd brengt geestelijke pijn en zal uiteindelijk ook fysiek te voelen zijn.

Uitdaging:

1. Afweging maken

Wanneer je twijfelt, is het een eerste stap om een juiste afweging te maken en te onderzoeken waarom je voor het een of voor het ander zou kiezen. Ook kan de vraag aan de orde zijn of het nodig is om voor het een of voor het ander te kiezen?

2. Kiezen

Geduld hebben of acceptatie van datgene wat zich op dat moment voordoet, is ook een keuze die je kunt maken, waardoor je een thema los kunt laten met al zijn mogelijke geestelijke belasting. Wanneer het wenselijk is, dat je tot een keuze komt en je hebt de juiste afweging gemaakt, is het belangrijk voor de geestelijke en ziele gemoedsrust om dan ook te kiezen en daarmee vooral ook de consequentie van je keuze te accepteren.

3. Passend handelen

Wanneer de juiste afweging is gemaakt en er gekozen is, kun je er ook op vertrouwen dat je er passend naar kunt handelen. Dat zal rust brengen in het hoofd.