Verbindende communicatie - 12 voorwaarden

12 invalshoeken / voorwaarden / sleutelwoorden voor verbindende communicatie en of het vormgeven aan een wij-ruimte.

Werkwijze: vooraf aan de 7e oktober 2017 heeft elk artesS lid een voor haar/hem belangrijk woord ingebracht, zonder kennisgeving aan de andere leden. Een van hen heeft elk woord sierlijk verpakt in een blauwe envelop. Op de dag zelve mocht eenieder in- en aanvoelend het moment kiezen een envelop te kiezen, het woord te onthullen en te verwoorden wat het hem/haar zei om vervolgens in dialoog met anderen dat woord te verstaan. De volgorde van de getrokken en gekozen woorden werd dus intuïtief voltrokken, daarnaast werd opgetekend op welke posities eenieder zat, het betreffende uitgepakte woord en door wie dat woord werd ingebracht. In onderstaande vindt de lezer het verslag van zowel de volgorde als de betreffende posities in het dictogram, zie bovenstaande gram.

Wat betreft de inbreng van de woorden:

Volgorde / positie in het dictogram / Sleutelwoord / naam van de degene die het cadeautje ter harte heeft genomen / naam van degene die het woord heeft ingebracht / daaronder een poging tot verdere uitwerking van de ingebrachte woorden om enigszins zicht te krijgen op hun zin en betekenis in het licht van een verbindende communicatie teneinde een wij-ruimte te scheppen.

1. NOO / Tabula Rasa / Christel / alfons

Betekenis van het woord een schone lei. Beginnen met een schone lei wil evenzoveel zeggen als blanco durven starten, maar wie is in deze blanco? Dat vraagt dus steeds om een opnieuw durven beginnen en dat vraagt het schonen van de lei, van alles wat in en door het leven in jouw zelf beschreven is geraakt. De volgende stappen in de reeks zijn mede dienend om telkens weer deze schone lei te bewerken, vandaar dat we met dit woord het alpha en omega hebben van een systeem dynamische grondhouding.

Steeds opnieuw beginnend duidt op het in stand houden van de stroom des levens al of niet vervuld van alle emoties die de stroom doet versnellen en of vertragen. Vandaar dat we bij deze eerste stap ons kunnen afvragen wat blokkeert en wat stroomt, ervaar ik licht en of donkerte, ben ik benauwd en vol of voel ik me ruim en leeg, ben ik verdrietig of blij, angstig of boos, bezorgd of moedig, etc.

Steeds opnieuw het verhaal vertellend, het verhaal hernemend, het verhaal ontsluitend naar haar verborgen essentie. Vertoevend in deze verhalende (narratieve) dimensie ontdekken dat dit verhaal nooit af is, maar telkens opnieuw mag aanvangen, daarmee raken we de kunst van het leren en het leven, de kunst is dan om telkens onbevangen en onbaatzuchtig aan te kunnen vangen, schoon beginnend en schoon eindigend.

De kunst is dan ook om met een onbeschreven blad telkens weer naar een ander te durven kijken en of naar een grammeke, je zelf en de ander de ruimte en de tijd gunnend zijn of haar verhaal te helpen ontsluiten middels een vragende en een luisterende houding, zodat het verhaal al vertellend vermag te ontstaan in en vanuit de ander, het andere, en of een grammeke.

Tabula rasa mogen we wel de grondhouding binnen systeem dynamiek noemen, alles is altijd voorlopig en dat verhaal vormt een nooit eindigend verhaal in de levensgang van mens en mensheid.

Vanuit het vol-ledige niets kan telkens het iets niet alleen ontstaan maar ook weer vergaan. Daar waar het ontstaat vervolledigd zich het blad en schrijft zich vol met het gezegde en ongezegde, dat vraagt evenzeer aandacht voorzover al wat zich voordoet en of speelt dus telt. Dat betekent dat je van uit een open onbevangen grondhouding alles ter harte neemt wat zich op dat moment voordoet, vandaar dat tegenover tabula rasa (het onbeschreven blad) het beschreven blad staat.

2. NNO / Wissel werkend handelen / Michelle / Folkert

In en vanuit een onbevangen open grondhouding kan een vrucht dragend wissel werkend handelen ontstaan, niet gehinderd door al datgene wat deze wisselwerking kan doen stagneren en of stranden.

Wissel werkend handelen is een proces op gang brengen waarin tussen dit of dat, tussen binnen en buiten, tussen zelf en ander, tussen mens en aarde een constructieve wisselwerking ontstaat, die zich voort weeft en voortbewogen kan worden door elk ander die zich daartoe besluit vanuit een vrij ik, teneinde met elkaar de wij ruimte te kunnen weven.

Wissel werking treedt overal op, niets ontkomt aan deze wisselwerking, het is de continue dynamiek die we in het systeem trachten te beelden en te begrijpen middels een grammeke, altijd voorlopig en altijd te hernemen in wisselwerking met wat zich aandient.

Zo kan men telkens op zoek gaan naar de voorhanden en nog verborgen dynamieken in al wat is. Bijvoorbeeld de dynamiek tussen de woorden ontslag, beslag, omslag en inslag, wellicht hypothetisch respectievelijk op noord, zuid, west en oost.

Waar een deur dicht gaat, opent zich vroeg of laat weer een andere deur, gaan we niet links om dan kunnen we ook rechtsom, elk einde vormt een nieuw begin en elk begin mag ook weer haar einde vinden. Onzichtbaar zichtbaar is alles met alles in wisselwerking, alles hangt met alles samen, steeds herneemt zich deze wisselwerking als de continue stroom des levens om telkens opnieuw te kunnen aanvangen, mits we deze wisselwerking in ons handelen: denkend, voelend en willend weten te incorporeren. Pas zo krijgt Bildung en systeem dynamiek gestalte.

Steeds mag je terug naar AF om opnieuw te beginnen, om je zelf te hernemen en te voelen wat er speelt, om op je zelf terug geworpen te worden om weer zelf bron te worden voor wat er speelt: al inlevend, belevend, doorlevend en uitlevend.

Leven in de muil van de draak is het oude woord voor wissel werkend handelen, de leegte leven om de volte te beleven.

3. ZZO / Liefdevol ontvlechten / Hananja / Hananja

Wissel werkend handelen ontstaat vanuit een geleefde openheid en op haar beurt kan in en vanuit een wissel werkend handelen een liefdevol ontvlechten ontstaan van hetgeen reeds liefdevol vervlochten werd, dan wel van hetgeen nog liefdeloos verstrengeld is geraakt inzake verwachtingen, verplichtingen en vanzelfsprekendheden.

Het is een gave en een opgave om dit ontvlechten zodanig te laten geschieden dat er geen onnodige scheuringen ontstaan, vandaar dat het in liefde dient vorm te krijgen. Liefde voor je zelf, liefde voor de ander, zoals bijvoorbeeld in een echtscheiding, een ontslag, een afscheid. Of daar waar veelal onbewuste en onuitgesproken verwachtingen, verplichtingen en vanzelfsprekendheden een transparante communicatie verhinderen.

Een goed afscheid brengt juist verbondenheid teweeg, die over de fysieke grenzen van het bestaan reikt. Ongeacht de beperkende dimensies van tijd en ruimte ontstaat uit een goed afscheid juist verbinding. Iets op een goede wijze afsluiten kan weer iets anders ontsluiten en ten goede komen aan alle partijen die betrokken zijn bij deze liefdevolle ontvlechting. Kortom liefdevol ontvlechten doet juist vervlechten, de wisselwerking in welke vorm dan ook behoudend en zo doende kansen scheppend voor nieuwe ontwikkelingen.

De kunst is om conform wissel werkend handelen je zelf en de ander in dit proces te betrekken, ontvlechten, dat lukt niet in je eentje, ontvlechten doe je samen met elkaar. Waar iets los gelaten wordt door de een, dient de ander iets op te pakken, elk einde is een nieuw begin, hoe pijnlijk en onvoorzienbaar ook, je dient het affe en het onaffe weer met elkaar te verknopen, de nog los hangende draadjes te vervlechten.

Zowel het formele als het informele persoonlijk wederzijds afstemmend te klaren. Goed vertrekken doet blijven, vandaar dat de outtake net zo wezenlijk is als de intake in welke vorm dan ook. Kortom ontvlechten en vervlechten dient de wisselwerking open te houden, door zowel af te scheiden als te verbinden. Beiden vragen van de ontvlechters en vervlechters een innerlijke en een uiterlijke ruimte in acht te nemen. Het is ook de enige wijze waarop de artesS werkwijze zich verder kan ontwikkelen.

Waar de een zich gaat vervlechten, kan de ander zich gaan ontvlechten of vice versa, steeds is het wissel werkend handelen in alle openheid de voorwaarde daartoe. Waar de een zijn spoor gaat verleggen kan de ander haar spoor doen samen gaan met het spoor van anderen in de artesS organisatie, alles stroomt zoals het dan voor eenieder bedoeld kan zijn.

Willen we een tekst, verhaal, casus en of theoretisch concept in beeld brengen middels een grammeke dan kan dat pas lukken wanneer we het onderhavige liefdevol weten te ontvlechten om het meer dan oorspronkelijk weer te kunnen vervlechten in een alles verbindend patroon. De kunst van het ontvlechten en weer vervlechten is wel hetgeen systeem dynamiek ten diepste kleurt.

Zo ook is het van belang alle verwachtingen, verplichtingen en vanzelfsprekendheden zodanig te ontvlechten dat er transparantie ontstaat in de communicatie.

4. Z / Integratie / nell / Bart

Integratie is het doen bijeen brengen, dat vergt hard werken, je kunt vaak genoeg iets makkelijker uit elkaar gooien dan weer zorgvuldig samenbrengen in een samenhangend, in werking tredend, verband.

Integratie bewerken is een stap waarbij zichtbaar wordt hoe je al die losse eindjes weer met elkaar kunt ontknopen/verknopen of ontvlechten/vervlechten.

Integratie dien je te bewerken, dat ontstaat niet zomaar, het vraagt energie om hetgeen in de integratie beoogt wordt tot leven te wekken vooraleer het weer uit elkaar valt, een gebruikelijke tendens in heel veel, maar bij integratie dienen we actief energiek betrokken te zijn en te blijven.

We komen dan middels integratie bij de vier oer dynamieken van Aristoteles: simpel actie, reactie, interactie en transactie of wat griekser kinesis, dynameis, energeia, entelecheia.

Integratie bewerken is geen doorlopend proces, het vraagt om een oppakken en weer loslaten, vervlechten om weer te kunnen ontvlechten, her-inneren en weer kunnen vergeten. Precies in deze volgorde aangezien pas in het loslaten, ontvlechten en vergeten integratie zich kan voltooien.

Integratie vraagt methodisch om een weef getouw, waarin zowel de kettingdraden als de scheringdraden er toe doen in het heen en weer weven: elke stap als deel te doen relateren aan het geheel.

Integratie bewerken is hard werken, het gaat niet vanzelf, het vraagt om je er werkelijk toe te verhouden, zowel inter (horizontale tussen) als intra (het verticale tussen), zowel naar binnen als naar buiten.

Op het communicatieve vlak dienen we middels een open houding al datgene wat speelt, het gezegde en het ongezegde zodanig met elkaar te vervlechten dat al wat speelt vanuit een open onbevangen houding aan de orde kan komen om het vervolgens na hoor en wederhoor haar gerechtvaardigde plaats te gunnen in het nog te ordenen integrale verband, pas dan kan zowel het ene als het andere recht gedaan worden in hetgeen aan de orde wil komen.

Leerstof integreren bijvoorbeeld vraagt om een werkelijk doorvoelen om het tot leven te kunnen wekken anders zadel je je op met dode begrippen. Je dient het al of niet volkomen eigen te maken om vervolgens te ontdekken of het je al of niet gaat dienen. Met het vele wat we dienen te leren bestaat het gevaar dat alle kennis verwordt tot los zand; gegeven deze erosie aan kennis en aan het synthetisch ken vermogen, wil systeem dynamiek een antwoord ontwikkelen.

5. ZWW / Stil-vallen / Tobias / Tobias

Na een poging van hard werken, lang zoeken, innerlijke en uiterlijke strijd, zeker daar waar je de controle gaat verliezen met betrekking tot het resultaat, is het op een gegeven moment van belang om de moed op te vatten om stil te vallen en ontvankelijk te worden voor wat jou wil toevallen.

Je kunt wel aan integratie werken, maar het uiteindelijke resultaat kan je niet bewerken, niet voltooien, dat nu wordt je geschonken als het ware vanuit een andere dimensie. Dat te weten maakt je deemoedig, je kunt de verleiding weerstaan het eigenmachtig te realiseren, want de werkelijke integratie en of voltooiing valt je al of niet toe, je hebt daar geen zeggenschap over. Zo niet, dan nog maar een rondje hard werken.

Hard werken is zeker aan de orde als je onbewuste vervlechtingen aan verwachtingen, verplichtingen en vanzelfsprekendheden tracht te ontvlechten met betrekking tot hun heimelijke agenda's. Zaak is dan al hetgeen speelt zodanig te vereenvoudigen dat helder en duidelijk moge worden wat er onderhuids speelt. Daar speelt het stilvallen zeer wel een rol in. Want hoe minder interventies, hoe eenvoudiger je een en ander kan ontvlechten, veel helpt niet veel als iets zich wil verheimelijken. Stilvallen om de eenvoud op te sporen die zich pas kan laten zien of pas kan indalen als we al hetgeen zich wil verstrikken weten los te laten.

Kortom bij het stil vallen valt er niet veel meer te melden dan je er aan over te geven en daar waar je je er al niet meer over piekert, kan het ineens aansnellen en weet je, dit is het, alles valt op zijn plek, het klopt. Dit is er wel of niet aan de hand. Of doet zich al of niet voor.

6. W / Communicatie / Folkert / Christel

En toen zwegen ze, de communicatie valt weg of is dit juist het begin van alle communicatie. Een uitwisseling op meerdere niveaus en in meerdere richtingen dan je tot dan toe voor mogelijk hebt gehouden. Zowel verbaal als non verbaal, zowel geestelijk als stoffelijk, waarin zowel het gezegde als het ongezegde even wezenlijk in het geding kan zijn. Zowel gevend als nemend, ontvangend en schenkend. Zowel binnen ruimte en tijd als zeer wel daar buiten.

Communicatie is in de breedste zin wissel werkend handelen om datgene met elkaar te delen wat werkzaam kan worden om het al of niet beoogde te verhelderen en of te realiseren. Mogelijk kunnen we al hetgeen we wisselwerking noemen interpreteren als een of andere vorm van communicatie.

Een communicatie waarbinnen hetgeen samen stroomt, zich versneld en al botsend tot stilstand kan komen weer liefde vol te ontvlechten opdat de communicerenden elkaar verstaan en begrijpen, met elkaar delen wat ze ook van en met elkaar al of niet willen, voelen en denken.

Daarin speelt zeer wel het heen en weer teneinde de verschilswerking in te lossen om evenzeer te zoeken naar het overeenkomstige, enerzijds het vereffenen van de onderscheiden levels en anderzijds het zoeken en vinden van het overeenkomstige midden, zowel subject betrokken als object betrokken.

Noch het ene noch het andere afserveren, zowel de een als de ander juist sauveren, kortom hoe vind je met elkaar het dialogale midden? Hoe kan je communicerend deemoedig de twijfel oefenen? Je kunt foute dingen zeggen en of het goede verzwijgen, maar wellicht vormen ze een welkome aanleiding om gezamenlijk op onderzoek te gaan om langs vele lijnen het midden te bewerken om uiteindelijk te ontdekken hoe verbindende lijnen en niveaus tezamen een klankschaal vormen waarin resonanties kunnen opklinken. Het kring gesprek heeft vele auteurs en acteurs die de schaal formeren: uiteindelijk ontstaat rond zingend het dialogale midden.

Al communicerend kan er een wij-ruimte ontstaan, het midden zoekend door haar te middelen, waarin zowel betweters als niet weters onderzoekend worden en hun resultaten weten te communiceren.

De kunst van het communiceren is je zelf laten zien om de ander te zien verschijnen. Het is de kunst van het aanscherpend open houden zonder af te kappen maar juist de bal in het spel te houden.

Alles met elkaar delen kost tijd en ruimte, met elkaar de klankschaal vormend, niet eenieder hoeft te reageren of iets in te brengen, het is de kunst om daar vrij mee te leren omgaan, de schaal wordt juist gevormd door het gezegde en het ongezegde, mits allen die ook dragen. Dat is kort samen te vatten in ons gezegde, adresseren doet communiceren.

7. N / Vereenvoudigen / Ruben / Nell

De kunst van het vereenvoudigen is een oefening in het leren beeldhouwen, in het leren tastend datgene weg te laten wat helpend kan worden om het ongeziene zichtbaar te doen worden, het als het ware te verlossen van haar niet ter zake doende omhullingen. Om datgene wat nog ongezien is middels de kunst van het zien zichtbaar te maken.

Zorgvuldig wegkappen, wegstrepen aan de ene kant maar ook waar mogelijk de kunst beoefenen het nog ongeziene als een rode draad zichtbaar te maken, als een draad van Ariadne die de communicerenden helpt een uitweg te vinden uit een verwarrend doolhof met evenzovele doodlopende paden.

Communicatie kan vaak genoeg verzanden in een verwarrend doolhof waarin eenieder kan verdwalen, omdat de ene weg niet de andere weg hoeft te zijn om het doel te kunnen bereiken, vaak genoeg leiden vele wegen naar Rome. Hoe dan de juiste weg te vinden en wat is in dit geval dan juist? Wat willen we met elkaar communicerend bereiken? Welke vorm kan dan in deze specifieke situatie vruchten afwerpen?

Vereenvoudigen valt altijd samen met stilvallen, veel helpt niet veel, wat is nu de kwintessens van wat hier speelt? Dat te kunnen ontwaren vraagt om een afstand kunnen nemen waardoor of de contouren en of de grote lijnen beter in beeld kunnen komen; doorheen de wir war aan argumentaties en redenaties weer aan het licht kunnen komen of aan het licht moeten worden gebracht.

8. NNW / Doel / Elsiena / Michelle

Doel is hetgeen doelgericht doel wil treffen en wel op een zo zuiver en elegant mogelijke wijze.

Doel kan zijn om zo zuiver mogelijk in het leven te staan. Doe wat je zegt en zeg wat je doet.

Doel kan zijn om met zijn allen een gezamenlijke wij-ruimte te realiseren, dit kan mogelijk worden door elkaars talenten vrij ter beschikking te stellen omwille van het beoogde doel dat pas gedragen kan worden als eenieder zich ook daartoe bekend. Pas dan kan er co-creatief gewerkt worden.

Concreet hoe ga je van A naar B, is het altijd helder en duidelijk hoe die weg zich kan ontvouwen? Wil je het vooraf plannen dan moet er meer zicht op de route ontstaan, wil je je de weg op je toe laten komen, zich laten ontvouwen, dan dien je in het hier en nu alert naar je zelf en naar anderen te worden.

In ieder geval is het van belang om de richting te bepalen, cirkelen en zwalken dienen slechts om je bewust te worden dat er weer meer richting mag ontstaan, het vereenvoudigt het gaan van een weg. Zeer wel is het bepalen van een kader helpend waarbinnen het doel gerealiseerd mag worden. Realiseer je dat het doel altijd bijgesteld kan worden, mits de richting nog klopt.

Duidelijke en heldere doelen helpen een gezamenlijk doel te scheppen. Het gezamenlijke vraagt om te focussen of omgekeerd pas door te focussen ontstaat een gezamenlijk doel. Een wij ruimte is niet mogelijk zonder een gezamenlijk doel, dat doel moet dan