Raja Yoga - achtvoudig pad

Dynamiek in het diagram Raja Yoga en Chakra’s

In dit diagram is de drieledigheid in de mens zichtbaar.

Noord het hoofd met de kruinchakra.

Midden het borstgebied het hartchakra.

Zuid de onderste chakra gelegen bij het staartbeen.

Midden

Anahata Chakra hart

Het doel van yoga is zelfrealisatie, Svarupa Sthiti. Voortdurend in ontwikkeling blijven om je zelf te realiseren. Te ontwikkelen naar een persoon die leeft in verbinding met zijn diepste kern.

Een voortdurende afstemming vanuit je hart waar de levensdraad verankerd is (Sutratma).

Leven in het ritme van je hart . Er wordt gezegd dat dit het chakra is dat dat nooit ophoudt te slaan. Het symbool van het hartchakra is de zes-puntige ster.

West aan de linkerkant het verleden.

Oost aan de rechterkant de toekomst.

Westen

Pratyahara onthechten

In het westen is de 5e stap gepositioneerd. Zoals we op het einde van de dag het daglicht loslaten zo zijn er in het leven voortdurend situaties waar we al dan niet bewust afscheid van moeten nemen. Dat kan gaan om een eenvoudige activiteit die je afrondt, tot de meest complexe emotionele verbindingen in de relationele sfeer die om afstand vragen. Het enige constante in het leven is de veranderlijkheid die elk moment uitnodigt om ons daartoe te verhouden op de manier die bij ieder past om een optimale doorstroming te bewerkstelligen. Patanjali onderscheidt vier niveaus van Pratyahara. (Deel IV).

Oosten

Pranayama het juiste ademen

Richting geven aan je energie. Het juiste ademen, energetisch en fysiek.

Dynamiek tussen Oost en West duale as

De verbindingslijn tussen oost en west noemen we de duale as. De zon komt op in het oosten en gaat onder in het westen. Het is of verschijnen of verdwijnen. Beiden tegelijk is onmogelijk. Tussen oost en west is het lemniscaat te visualiseren. Het oneindigheid symbool. In het midden het hart.

De punt in het midden van het lemniscaat waar de twee stromen elkaar kruisen kun je zien als een omkeerpunt. Een punt waar verdwijnen en verschijnen heel even samenkomen /samensmelten.

Een punt als moment om te herijken /te heroverwegen. Een herinnering om het hart in gedachten, woorden en handelen altijd mee te nemen waarheen je ook gaat.

Het gaat erom dat de stroom van prana (energie) niet wordt onderbroken. Fysiek gezien in één vloeiende beweging in en uitademen. Het midden van het lemniscaat als de stilte na elke uitademing of het moment wanneer je iets hebt losgelaten en er weer ruimte komt voor iets nieuws.

Er is altijd een spanningsveld tussen oost en west wanneer in het midden het hart ontbreekt. Zoals op het wereldtoneel de spanningen te zien zijn tussen oost en west, zo gebeurt dat ook in het klein in onszelf en in relatie tot onze binnenwereld en onze omgeving.

Driehoek met de punt op Oost: Asana’s – Yama’s – Niyama’s – Pranayama – Prana

Asanas – fysieke houdingen

Asana betekent letterlijk: verblijfplaats. In een bepaalde fysieke houding verblijven. As betekent: stilstand. Asanas beoefenen helpt je in het dagelijks leven als basishouding van jouw fysiek lichaam.

Hoe bewuster je wordt van je lichaam hoe beter je de signalen voelt die worden ingegeven door de wijsheid van je lichaam. Waar en wanneer hou je spanning vast en in welk lichaamsdeel. Wanneer je jouw grenzen in een vroeg stadium herkent en erkent kun je waar nodig bijsturen.

Bij elke asana bij elke houding is het voelend zoeken naar die stilstand, dat evenwicht, dat midden zoals in een lemniscaat, om op een geweldloze manier, zonder begeerte, binnen de eigen mogelijkheden te blijven. Het gaat nooit om het kunstje kunnen van een ingewikkelde houding. Dus of je een traditionele yogahouding aanneemt, een schoenveter vastmaakt vanuit de juiste houding of in een gesprek zit met je werkgever dat maakt niet uit.

Het gaat om het juiste ademen, het juiste bewegen in het dagelijks leven door in contact blijven met je lichaam.

Yama’s – universele waarden

De yama’s zijn de eerste stap van het achtvoudig pad. Zo gauw als je de buitenwereld inademt, in het naar buiten gaan krijg je te maken met de yama’s. Je bewust zijn van deze thema’s in het leven van alle dag kan je helpen om je op een krachtige manier te verbinden met de buitenwereld.

Geweldloosheid is niet voor niets de eerste yama. Je kunt bijv. jouw waarheid vertellen tegen iemand maar wanneer je niet eerst op een geweldloze manier op de golflengte van de ander gaat zitten dan kan het zijn dat je geweld pleegt. Als degene die de boodschap in ontvangst neemt en vanuit onzekerheid of angst geen weerwoord biedt laat die persoon op dat moment geweld bij zich zelf toe.

Voor beiden ligt hier een oefening.

De yama’s komen net zoals de nyama’s tot uitdrukking in gedachten in woorden en in handelingen.

Niyama’s – idealen

De niyama’s kunnen je ondersteunen om jezelf te onderzoeken. Ben ik wel zuiver geweest? Hoe komt het dat ik niet meer tevreden ben. Ben ik te streng voor mezelf. Kan ik controle loslaten.

Als ik zo streng voor me zelf ben vraag ik dat dan ook aan de ander en pleeg ik daarmee geweld?

Het is telkens weer een streven om bij jezelf naar binnen te gaan je te zuiveren van al dat jou niet meer dient en je vanuit innerlijke vrede weer te verbinden met de buitenwereld met de ander. Die innerlijke sfeer adem je als het ware uit. Als je een tevreden mens bent en niets te verbergen hebt straal je dat uit en neem je dat mee naar de buitenwereld.

Prana - levenskracht

Asanas – fysieke houdingen

Pranayama – het juiste ademen

Yama’s – universele waarden

Niyama’s – idealen

Door de beoefening van de eerst vier stappen zal je al snel merken dat je op alle niveaus een betere doorstroming krijgt die direct fysiek voelbaar is.

Kwadrant linksonder: Zuid - West

Yama’s – universele waarden

Manipura Chakra - navel

De yama’s en de Manipura chakra staan in het kwadrant van de egoïteit, de egofunctie. Wanneer je je verbindt met de ander (met de buitenwereld) zal je al snel merken dat ieder zo zijn eigen belang dient. Al dan niet bewust. Er wordt gedacht, gesproken, gehandeld vanuit sympathie en antipathie.

De yama’s beoefenen scherpt niet alleen je onderscheidingsvermogen maar laat je ook kritisch naar jezelf kijken om van daaruit de juiste beslissingen te kunnen nemen en tot het juiste handelen te komen.

Je ontdekt wat wel en niet bij je past. Vanuit de Manipura chakra kom je tot het juiste willen en handelen.

Hier oefen je wanneer nodig om zelfrespect te ontwikkelen.

Door eerlijk en kritisch naar jezelf te kijken zonder oordeel, ga je zien wanneer jouw ego in het geding is of wanneer je denkt, spreekt of handelt vanuit begeerte.

Kwadrant linksboven: Noord - West

Niyama’s – idealen

Visuddhi Chakra - keel

Alles wat zich binnenin jou afspeelt drukt zich uit via de Visuddhi chakra. De aard van het beestje komt hier naar buiten. Hoe beter jij in je vel zit hoe makkelijker je dát wat door jou heen geleefd wil worden kunt uitdrukken.

De Visuddhi geeft jou de ruimte om te zijn zoals je ten diepste bent. Wanneer je de ruimte inneemt die jou toekomt om je te ontwikkelen dient zich in het beoefenen van de yama’s en niyama’s de vraag aan of jij de ander voldoende ruimte geeft.

Het is de chakra van de communicatie in de breedste zin van het woord. Elk vogeltje zingt zoals ie gebekt is.

Alle chakra’s staan in verbinding met elkaar. Er is een voortdurende wisselwerking. Zo drukt bijvoorbeeld de communicatie zich ook uit via de energie van alle andere chakra’s.

Driehoek met de punt op West: Dharana – Dhyana – Pratyahara – Samadhi – Samyama

Dharana – concentratie

Het beoefenen van concentratie vraagt om een juiste focus.

Steeds zal je je aandacht moeten bijsturen om te onthechten van datgene wat je belemmert. Daarom kan het ondersteunend zijn een onderwerp te kiezen waar je de aandacht telkens naar terugbrengt wanneer je gedachten afdwalen. Dat wordt ook wel een zaadgedachte genoemd. Jij bepaalt het onderwerp en hoe groot je de ruimte laat zijn waarin jij je gedachten toestaat te ‘reizen’. Vind je je adem beweging volgen al te beperkt dan neem je bijvoorbeeld heel je lichaam, als dat nog te beperkt is neem dan de kamer waarin je je bevindt.

Concentratie door zonder oordeel, in zachtheid de gedachten laten gaan die telkens om aandacht vragen. Om je vervolgens weer te kunnen richten op het gekozen onderwerp. En zoals het met elke gedachte gaat: Er komt een gedachte op, hij manifesteert zich in je bewustzijn en verdwijnt vanzelf. Mits je niet ingaat op die gedachte!

Door deze stap kun je je trainen om zonder geweld te beslissen welke gedachten je wel of niet toelaat. Bewust worden dat je invloed hebt op je gedachtegang.

Dhyana – meditatie

Alleen wanneer je je een periode achter elkaar kunt concentreren zonder onderbreking spreekt men van meditatie of éénpuntige gerichtheid. Het woord éénpuntig zegt het al. De ruimte die jouw gedachten innemen wordt steeds kleiner. Precies in het midden van je hoofd blijven met je aandacht kan een concentratiepunt zijn als overgang naar meditatie.

Pratyahara - onthechten

Concentratie, meditatie en loslaten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zonder pratyahara is geen concentratie mogelijk en zonder concentratie is meditatie onmogelijk. Patanjali onderscheidt 4 verschillende vormen van loslaten (Deel IV). Het hangt er van af hoe diep iets in je geworteld is welke van deze stappen in het onthechten helpend zijn.

Samadhi – contemplatie

Bij Samadhi is er geen enkele afleiding meer. En dan kan ‘een andere wereld’, die van heldere waarneming voor je open gaan. Er zijn verschillende vormen en stadia van Samadhi die allemaal een andere functie hebben en een andere gewaarwording teweegbrengen. Dit komt door de schommeling van energie (dynamiek tussen yin en yang) hoe subtiel ook. Het doel is dan ook niet om een prettige ervaring gewaar te worden maar het doel is om op de verschillende bewustzijnslagen te zuiveren.

Samyama – lichtkracht

Dharana – concentratie

Dhyana – meditatie

Samadhi – contemplatie

Samyama is een bewustzijnstoestand waar tegelijkertijd sprake is van concentratie, meditatie en contemplatie.

Eenwording. Het zijn verschillende fazen in een mentaal proces. Ideaal wanneer je les geeft, als coach of als begeleider in trainingen en workshops. Je functioneert vanuit een goede doorstroming waardoor alles als het ware vanzelf gaat in afstemming met de groep of de ander. Je ego is daarbij op geen enkele manier in het geding. Je functioneert vanuit lichtkracht. Patanjali weidt veel Sutras aan Samyama en geeft zo aan waar je zoal Samyama op kunt verrichten. Het gaat steeds over eenwording met…

Kwadrant rechtsonder: Zuid – Oost

Dharana – concentratie

Svadistana Chakra – heiligbeen

Svadistana betekent: eigen verblijfplaats. Sva = zelf, het werkingsgebied bevindt zich in de onderbuik.

Sociale contacten en het spelelement worden aan deze chakra toegeschreven, zo wordt ook het zinnelijk deel van de seksualiteit, de erotiek aangestuurd door de energie op dit niveau. Het waterelement zorgt voor het vloeiende voor de beweeglijkheid.

Stromen, bewegen, meegaan, opwinding, verlangen. Verlangen is de brandstof om het leven te kunnen spelen in verbinding met de ander. Water is moeilijk te begrenzen. Zo ook die emoties en gevoelens die in de onderbuik worden gevoeld.

Voortdurend worden we blootgesteld aan verleidingen. Als je van de buitenwereld met zijn vele prikkels wilt onthechten, is concentratie een must om je niet van je doel te laten afleiden.

Kwadrant rechtsboven: Noord – Oost

Dhyana – meditatie

Ajna Chakra - voorhoofd

De Ajna chakra wordt niet voor niets commando centrum of regelkamer genoemd. Vanuit deze Chakra in het hoofd waar je hersenen zetelen worden al jouw zintuigen en handelingen bestuurd. Ajna is de zetel van je gedachten. Alleen jijzelf kunt bepalen waar jij je gedachten naar toe laat reizen. Of je je je zintuigen richt naar de buitenwereld of naar de binnenwereld. Elk individu zit aan zijn eigen mentale stuur.

Zo wordt gezegd dat dit de eerste chakra is waar aandacht aan besteedt zou moeten worden. Pas wanneer daarna alle onderliggende chakra’s in harmonie zijn kun je functioneren vanuit de keelchakra. Via je keelcentrum je uitdrukken waardoor het mogelijk is om vanuit zielenwerkzaamheid te scheppen.

Je probeert van de buitenwereld te onthechten door je gaandeweg steeds meer te focussen op de binnenwereld. Doordat de onrust in je hoofd minder wordt door meditatietraining zie je ook sneller wanneer je je identificeert met allerlei gedachten en oordelen.

Eer dat standvastigheid in meditatie is bereikt zal je in de beoefening vaak switchen tussen concentratie en meditatie. De momenten van meditatie zullen steeds langer worden. Maar op het moment dat je je realiseert dat er een moment van meditatie was ben je er al uit en is er sprake van concentratie. Door meditatie groeit ook het onderscheidingsvermogen oftewel Viveka Khyati (besef van het verschil tussen Zelf en niet-Zelf).