Om-werken

In Systeem Dynamiek kleuren we een dynagram zoals hierboven blauw. Een dynagram geeft een dynamische werkelijkheid weer in de tijd. Wanneer je je verbindt met het begrip tijd, ontkom je er niet aan dat de tijd voortbeweegt. Je kunt jezelf niet loskoppelen van het voortschrijden van de tijd. De natuur laat ons dat in al zijn dynamiek zien, onder andere middels de seizoenen.

Een dynagram kan oorzaak en gevolg op een logische manier in beeld brengen, omdat het de volgordelijkheid in de tijd kan laten oplichten. Je kunt niet alleen jezelf in het midden denken en bijvoorbeeld een probleem onderzoeken, wat in dit dynagram een thema is; als therapeut kan dit dynagram evenzeer een tool zijn bij het begeleiden van een cliënt.

Oost kan je zien als het begin van iets nieuws, een nieuwe moment, de ochtend, een nieuwe dag of een nieuw jaar. Het is hét altijd actuele moment. Er is geen avond (W) mogelijk zonder dat het middag is geweest (Z) en er is geen donker (N) zonder licht. Je kunt de volgorde in de tijd niet overslaan en ook niet omdraaien.

Je kunt in je gedachten wel denkbeeldig terug in de tijd of denkbeeldig stil blijven staan bij een moment in de tijd. Bijvoorbeeld, wanneer er iets traumatisch is gebeurd in je leven, kan het zijn, dat je er in je 'hoofd' maar niet los van komt, terwijl de tijd doorloopt. ‘De tijd staat stil’ is dan ook wel een uitspraak, die bij een heftige gebeurtenis ervaren wordt. Ook door herinneringen kan je nooit terug in de werkelijkheid van het verleden. Het gebeurt allemaal ergens in je hoofd én in je buik.

Pijn en emoties horen bij het leven. Dingen overdoen zal niet lukken, maar je kunt wel onderzoeken of je anders met je gedachten, je wil en je emoties om kunt gaan, wanneer bijvoorbeeld de gevolgen van onverwerkte ervaringen steeds weer de kop opsteken. Gedachtekracht en wilskracht, in combinatie met beeld en begrip, zijn mogelijke instrumenten om in te zetten tijdens een helingsproces. Dat vraagt actueel onderzoek naar wat al of niet voor handen is.

De oude Taoïsten schreven over het omdraaien van het licht (o.a. in het Geheim van de Gouden Bloem). De weg van donker naar licht. In het dag-nacht ritme gaat dat vanzelf, maar wanneer je tegenslag ervaart, is al snel gezegd: zie het allemaal maar wat lichter, neem het niet zo zwaar, zo donker is het niet…

Om tot werkelijke omkering van het licht in jou zelf te komen, vergelijkbaar met een transformatie, is er een actieve houding nodig. Het vraagt, zonder geweld te plegen en met beleid, hard werken, om in jezelf het oude te verteren en om te werken naar het nieuwe.

Wil je patronen in je zelf veranderen, dan moet er aandacht zijn voor je denken, voelen en willen, om te gaan handelen in de juiste richting, die voor jou helpend is.

Oftewel je openen om te leren om-willen, om-voelen en om-denken. Dit hele proces van je zelf ontwikkelen en je zelf van deze thema’s bewust te blijven, noemen we dan ook ‘om-werken’, wat het thema is van dit dynagram. Het is een voortdurend proces, dat aandacht vraagt, ongeacht of er een actueel probleem is.

Het symbool van donker en licht is yin yang. We zien één helft zwart en één helft wit. In het lichte deel bevindt zich een zwarte stip en in het donkere gedeelte een witte. Dat is te lezen als dat er geen licht is zonder donker en geen donker zonder licht. Zelfs in de diepste duisternis is er altijd een lichtpunt. Van donker naar licht, van licht naar donker, is een steeds terugkerende dynamiek, met telkens een onontkoombaar omkeerpunt. In de middag is het licht, de zon op zijn hoogtepunt, waar, na de omkering, langzamerhand meer yin in de atmosfeer komt. Middernacht is het meest donkere diepte-moment, waar de maankracht zich laat zien en waar een omkering plaatsvindt naar meer yang, als het licht aan de horizon verschijnt. Deze dynamiek is in deze werkelijkheid, in alles, terug te vinden. Is het volledig eb, dan komt er een stilhoudend omkeerpunt en wordt het vice versa weer vloed.

Ook in onze gedachten en gevoelens kennen we donkere onpeilbare diepten en lichtgevende hoogtepunten. We zijn er ons niet altijd bewust van, maar in élk moment huist een yin-yang omkeerpunt, waardoor we als mens in staat zijn om onszelf te sturen, middels ons vermogen om te willen, te voelen en te denken. Elk moment is een keuze-omkeer-moment, waar de kansen liggen voor ‘om-werken’. Het leven vraagt ons de harmonie te hervinden en te bewaren op deze aarde en mee te bewegen in de natuurlijke oer-dynamiek.

In dit dynagram met het thema ‘om-werken’ worden niet alleen de vaak onbewuste ingesleten patronen inzichtelijk gemaakt, maar het biedt ook tools om door beeld en begrip zoveel en zo vaak als mogelijk in vreugde deel te nemen aan het leven, mee te stromen in de tijd en met dát wat jou persoonlijk in het leven ten deel valt.

Er is geen tijd zonder ruimte. Net als alles en iedereen in onze zichtbare werkelijkheid, neem ook jij een ruimte in, in de tijd. Een fysieke ruimte in jouw omgeving. Je hoofd neemt een ruimte in, in jouw lichaam. Ook je gedachten nemen ruimte in, niet alleen in je hoofd, want ze sturen jou her of der, fysiek en mentaal. Niets staat los van elkaar. Alles heeft invloed op elkaar. Wanneer je denkt: ‘Ojee’, zal dat niet alleen uitstralen naar buiten, maar ook zal die trilling iets doen in je lichaam tot in elke cel. Hetzelfde gebeurt wanneer je denkt: ‘Ojaa’, wat zich vertaalt naar een andere beleving, een ander gemoed.

Dit dynagram geeft inzicht hoe je kunt om-willen, om-voelen en om-denken van ojee als tegenstander naar ojaa als bondgenoot.

Hoe dit dynagram te lezen?

De windrichting O in een dynagram plaatsen we aan de linkerkant, er vanuit gaande dat je zelf in het centrum kunt gaan staan en aan je linkerkant de zon opkomt en op W aan de rechterkant ondergaat. Daarmee komt bovenin Z en onderin N. Dat vraagt wellicht meteen al even een ‘om-denken’.

Vanuit het midden van links naar rechts, van oost naar west

Probleem verkennen als werkelijkheid

Probleem hanteren als motor

Herkennen van wat zich in het probleem voordoet

Anders dan gebruikelijk, hebben we in dit dynagram de horizontaal geaccentueerd, aangezien de begrippen op deze lijn van oost naar west, het hart vormen van de twee houdingen, die we kort typeren met de Ojee route en de Ojaa route. Het probleem dat zich voordoet, vormt het uitgangspunt voor beide routes. Het probleem als realiteit erkennen en nader verkennen op zijn mogelijkheden en onmogelijkheden, zorgt ervoor dat je er niet omheen, maar er doorheen leert gaan. Op deze wijze, hanteer je het probleem als een op gang brengend principe, bij wijze van spreken als een motor, het beweegt je juist voort door er mee aan de slag te gaan. Een probleem doet zich nooit zomaar voor, hoe ongemakkelijk en ongewenst ook, je kunt je zelf eraan ontwikkelen. Dat wil zeggen, uiteindelijk beken je je tot dat probleem, om te herkennen wat het in jou zelf spiegelt. Dat vraagt een deemoedige grondhouding. Dat geschiedt niet slaafs, vandaar erken je afwerende houding, want hoe sterker de afweer, hoe meer je van het probleem mag leren.

Afwerende houding, die zich kenmerkt door tegen te bewegen

Niet leuk / Wegduwen / Weerstaan

Kost energie

Het Onmogelijke zien op grond van het Bestaande

Om-werken door te willen, voelen en denken

Ontvangende houding, die zich kenmerkt door mee te bewegen

Leuk / Verwelkomen / Aangaan

Geeft energie

Het Mogelijke zien op grond van het Onbestaande

Tegenbewegen: wanneer je de werkelijkheid verkent door het probleem te erkennen, kun je het probleem, zoals gezegd, hanteren als een motor. Alleen al het verwelkomen in plaats van wegduwen, het aan willen gaan, het er mogen zijn van het probleem, boort jouw eigen unieke energie-bron aan. Zeg je Ojaa, dan gaat de motor meteen draaien. Ojaa is als de olie die een motor soepeltjes zijn werk laat doen. Is er steeds een Ojee, dan gaat het piepen en kraken en loopt de motor vast.

Een motor bestaat uit allerlei radertjes. Het ene radertje of wieltje stuurt het andere aan. Een radertje zoals een probleem staat niet op zichzelf. Alle mogelijke facetten, die in dit dynagram in beeld zijn gebracht, kun je zien als onderdelen van jouw motor. Wanneer een radertje stagneert, ontstaan gevolgen voor het hele systeem. De kunst is om die radertjes, steeds in wisselwerking met elkaar, de juiste kant op te laten draaien en draaiende te houden, omdat anders de hele boel stagneert. Het bestaande, waar je je misschien krampachtig aan vasthoudt, wordt onmogelijk om nog vol te houden. Het wordt een energievreter.

Meebewegen: wanneer je er bewust van wordt en erkent, dat jij de enige bent, die die motor draaiende kan houden, zal je zien, dat al het onbestaande mogelijk wordt, doordat je jouw eigen patronen gaat herkennen. Het leuke en het niet leuke blijken dan gewoon twee radertjes te zijn, die op elkaar zijn afgestemd, zoals yin en yang; dan eens voert de ene de boventoon en dan weer de ander. Zonder dat het energie kost, maar juist een bron van stromende energie wordt, wanneer je er in mee durft en in mee wilt gaan.

Vanuit oost de basis van de opponerende route en participerende route.

Vanuit oost kun je de tegen bewegende route onderlangs volgen of de meebewegende route bovenlangs. Het meebewegen brengt je naar het licht, het tegenbewegen naar het donker. Mee bewegen noemen we in systeem dynamiek de participerende route en het tegenbewegen de opponerende route. Beweeg je mee, dan brengt het je vreugde en plezier, beweeg je tegen, dan kan het je uiteindelijk naar angst en paniek brengen.

Opponerend tegenbewegen onderlangs

Tegenbewegen

Probleem Ontwijken

Probleem zien als Tegenstander

Ojee attitude

Ja, maar gedrag

Angst / Paniek

Om-werken door te willen, voelen en denken

Participerend meebewegen bovenlangs

Meebewegen

Probleem Gebruiken

Probleem zien als Bondgenoot

Ojaa attitude

Ja, okee gedrag

Vreugde / Plezier

Stap voor stap de opponerende route en participerende route verder verkennen

Zoals hierboven reeds benoemd, vertegenwoordigt het oosten een nieuw moment. Wanneer je in het centrum staat met je gezicht naar oost, kun je linksom of rechtsom. Belangrijk is, dat je de werkelijkheid zoals het zich aan je laat zien, wilt verkennen, de realiteit omtrent een probleem of belemmering onder ogen wilt zien. Wat doet zich voor? Wat wordt mij gespiegeld? Wat mag ik er mee om mij er aan te ontwikkelen. Loop ik weg of ga ik het aan. Maak ik het probleem tot een bondgenoot of wordt het mijn tegenstander? Blijf je hangen in Ojee, wijs je het af en of doe je, of er niets aan de hand is; of erken je, dat er een probleem is en zeg je volmondig ja, ik ga er mee aan de slag.

Opponerend tegenbewegen onderlangs vanuit oost

Gesloten mind

Je zelf afsluiten

Wegduwen / Weerstaan / Niet leuk

Reactief / Afwijzen

Uit de oude ‘doos’ aan ingebakken oordelen – meningen – emoties

Bevangen antwoorden

Om-werken door te willen, voelen en denken

Participerend meebewegen bovenlangs vanuit oost

Open mind

Je zelf ontsluiten

Verwelkomen / Aangaan / Leuk

Proactief / Aanwijzen

Het nieuwe uitpakken aan feitelijke waarnemingen – wat doet zich voor – out of the box

Onbevangen vragen

Tegenbewegen: Wanneer je een probleem eenmaal tot tegenstander hebt gemaakt en tot een ojee attitude vervalt, is de kans groot, dat je je gaat afsluiten van dat wat zich voordoet, van het ‘hier en nu’. In plaats van meebewegen, beweeg je tegen. Je wordt re-actief, dat wil zeggen, dat je je zowel afkeert van het probleem alsook, dat je datgene, wat mogelijk een licht op de zaak kan werpen, afwijst. Je vindt het probleem niet leuk en duwt het weg, je wilt er niet mee bezig zijn. Wellicht heb je niet in de gaten, dat dit je uiteindelijk uitput en dat het energie vreet. Oude vastgeroeste emoties, meningen, oordelen en vooroordelen kunnen hier mede de oorzaak van zijn. Veelal vormen zij de riedel aan bevangen antwoorden.

Meebewegen: wanneer je de moed hebt om het probleem als een reële werkelijkheid te verkennen, zal je merken, dat er zich iets in je gaat openen. De wilskracht zal groeien en dan kan er een pro-activiteit ontstaan ten aanzien van het probleem. Je ontwerpt een andere toekomst in plaats van dat je nieuwe inzichten verwerpt, afwijst of ontwijkt. Er kan iets nieuws ontstaan wanneer je de feiten onder ogen ziet en met een open mind, out of the box kunt gaan (af)vragen wat zich nu eigenlijk voordoet en je onbevangen mag bedenken hoe je je zelf gaat aanpakken. Dat kun je alleen zelf. Zo kan je jezelf meer en meer ontsluiten, omdat er iets nieuws mag en daardoor kan ontstaan. Iemand anders, zoals een therapeut, kan je hier natuurlijk wel bij helpen. Maar jouw Ojaa attitude bepaald jouw mate van succes. Fysieke beperkingen daargelaten, maar dan nog zijn er genoeg lichtpuntjes, die je uitdagen.

In het yin yang symbool zien we evenveel zwart als wit. Dat betekent, dat de mate van donker en zwaarte even groot en evenveel is dan het licht, het luchtige. Tot op de mm nauwkeurig is dit een natuurwet. Er is geen ontsnappen aan.

Wanneer je een negatieve gedachte of een negatief gevoel hebt, staat er altijd een positieve gedachte tegenover. ‘Ik wil niet’ kan er niet zijn zonder dat er een ‘ik wil wel’ bestaat. Het negatieve kan niet bestaan zonder het positieve in diezelfde mate. In het negatieve zit de potentie van het positieve en omgekeerd, wat de witte stip laat zien in het symbool.

Hoe vervelend een situatie ook is, er is altijd wel een lichtpuntje aan te wijzen, als begin van waaruit je pro-actief verder kunt. En juist dat lichtpuntje gaan zien, betekent het begin van een ommekeer, hét moment om te kiezen en te beslissen welke richting je in gaat en daarmee het begin om het oude om te werken naar het nieuwe. Dus wordt het een Ojaa, ik ga ervoor of een Ojee nee en je draait je om.

Oefening 1

Kijk voor een oefening onder aan deze pagina om bewust te worden dat elke gedachte twee zijden heeft.

Opponerend tegenbewegen onderlangs naar noord

Onveranderlijke erkennen

Bevangen antwoorden

Denken - Zo is het

Vastgeroest denkproces

Buik verkramping

Probleem zit in het hoofd

Zo moet het

Zo hoort het

Om-werken door te willen, voelen en denken

Participerende meebewegen bovenlangs naar zuid

Veranderlijke bekennen

Onbevangen vragen

Willen - Zo wordt het

Vrijzinnig wilsproces

Buik verruiming

Uitdaging zit in het hoofd

Zo mag het

Zo kan het

Tegenbewegen: wanneer je je maar lang genoeg opponerend blijft ‘tegenbewegen’, raak je gaandeweg meer verstrikt in je eigen kleine ruimte, met de vastgeroeste denkbeelden in je hoofd. Dat gebeurt natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Vastgeroeste ideeën, zoals ‘zo moet het, zo hoort het’, krijgen we vaak al van jongs af aan of door andere omstandigheden mee en verworden daarmee tot een onwerkelijke werkelijkheid, waarin je gevangen kunt raken. Uiteindelijk raak je bevangen van een eigen gelijk. Zo is het en niet anders. De antwoorden zijn als het ware al voorgeprogrammeerd in je hoofd. ‘Zo is het nu eenmaal, zo denk ik, zo ben ik’. Dit alles verloopt naar een puntige concentrische dynamiek, die vernauwend werkt en je ineen doet krimpen, letterlijk ‘kleiner’ maakt (yin dynamiek).

Belangrijk is, dat je erkent dat meningen, oordelen en vooroordelen je niet verder brengen, ook al lijken ze nog zo vertrouwd en betrouwenswaardig. Hun aard is er één van een onveranderlijke vastheid, die jou probeert te verleiden om tegen een open mind, waarin je meebeweegt met wat zich voordoet, in te gaan. Iets dat in gedachten, vanuit een overtuiging, zus of zo IS, sluit een andere visie of mogelijkheid uit. Doordat je je met die denkbeelden en emoties identificeert, creëer je als het ware je eigen vastgeroeste vooroordelen en weet je niet anders meer dan dat het zo IS. Je verliest je flexibiliteit en daarmee ook je leiderschap over de dynamische kracht van je gedachten, je voelen en je willen. Een vaak gehoorde uitspraak is: Zo voel ik het nu eenmaal of ik kan dat nu eenmaal niet of zo ben ik nu eenmaal. De kracht van het kunnen omwerken, je aandacht constructief kunnen richten en inrichten, raakt steeds verder van je verwijderd.

Aangezien je doorgaans problemen het hoofd wil bieden, nestelen ze zich graag in het hoofd en ontstaat er een vernauwde blik, vanuit een kleine individuele wereld. Op deze wijze worden belemmerende denkbeelden, overtuigingen, een oneigenlijk houvast, met het gevolg, dat angst en paniek om het oude los te moeten laten, vrij spel krijgen. Ze voeren als het ware de regie over je eigen vrije zelf. Wanneer het hoofd bevangen is, is er geen vrije denkruimte en wanneer er geen vrije denkruimte is, is er ook geen aangename buikruimte. Misschien een herkenbaar voorbeeld van de wisselwerking tussen hoofd en buik is het verschijnsel wanneer je nerveus of onrustig in je hoofd bent, dat je dat ook kan voelen in je buik. Bij angst gaat nerveuze buikpijn over in verkramping van de buik. Je houding wordt meer en meer gebogen. Wat blijft er van je over als je je eigen denkbeelden en overtuigingen moet opgeven? Welk ander houvast heb je dan nog? Waar leidt een tegen bewegende instelling jou naar toe?

Meebewegen: niets staat vast. Alles is veranderlijk. Het is belangrijk dat je je daartoe bekent, omdat je anders in de valkuilen stapt, die we hierboven hebben gezien, als je gaat geloven in je eigen vastgeroeste denkbeelden en vooroordelen. Geen moment is hetzelfde, laat de yin yang dynamiek zien. Ook gedachten zijn voortdurend in beweging. Meestal zijn we ons daar niet zo bewust van en dat is ook maar goed, want anders zou je helemaal doordraaien. Doorgaans doen de gedachten hun eigen werk waarvoor ze bedoeld zijn. Wanneer je met een open mind meebeweegt met wat zich voordoet, ga je als vanzelf mee in het licht van dat moment. Wanneer je die veranderlijkheid toelaat, zal je merken dat je denkprocessen zich vrijer en in een meer zinnige richting gaan bewegen. Er kan dan een vrijzinnig wilsproces ontstaan waarbij meningen en vooroordelen naar de achtergrond verschuiven. Je kijkt als het ware steeds door een nieuwe bril, waardoor je oog krijgt voor andere kleuren. ‘Aha en Ojaa zo kan het ook, zo mag het ook’ en ‘zo wordt het als ik dit nu zo aanpak, in plaats van zo IS het, zo moet het en zo hoort het’. In welke richting stuur jij je aandacht, waar stop je energie in?

Een graadmeter is of je er vreugde en plezier aan beleeft of word je er angstig door en raak je in paniek. Maar ook je hart en buikgevoel zijn perfecte graadmeters.

De uitdaging zit in je hoofd om het oude los te laten en het nieuwe toe te laten. Wat heeft jouw buik je te zeggen? In die zin zou je kunnen spreken van buikhersenen. Vaak zitten we zo in ons hoofd, dat we onbewust bepaalde emoties en een onverteerd verleden vastzetten in de buik. De buik reageert meteen op spanning, min of meer gekoppeld aan onplezierige emoties en of situaties. Het buikgevoel is dan ook heel vaak een juiste raadgever. Weten of iets wel of niet klopt, werd van oudsher aan het goede of slechte buikgevoel gekoppeld. Dat buikgevoel ook kunnen bespeuren en er al of niet naar kunnen luisteren, vraagt om het beoefenen van onbevangenheid. Onbevangenheid vraagt juist om je vrij te maken van de 'ja maar' houding. Kunnen leren luisteren naar je buik en je hart vraagt dan ook om je zelf innerlijk vrij te maken, zodat je kunt gaan luisteren naar jouw diepste zelf. Wanneer je alleen maar blijft vastzitten in je eigen denkbeelden, sluit je je af van een vrije innerlijke ruimte in heel je lichaam. De darmen hebben dan ook een specifieke functie van toelaten, verteren en loslaten, fysiek en emotioneel. Een gezonde darmfunctie is bijgevolg mogelijk zeer wel te linken aan je gemoedstoestand en vice versa.

Je zal merken, dat wanneer je die vrijheid van het licht in je denken toelaat, dat je dat onmiddellijk merkt in je buik en in je hartstreek. Je zal dieper en vrijer gaan inademen en uitademen. Je buik zal zacht en ruim voelen. Anders dan die krampachtige buik wanneer je in je eigen vastgeroeste denkbeelden blijft hangen. Wanneer je regelmatig stiltemomenten voor jezelf neemt, kun je je aandacht richten op iets waar je vreugde en plezier aan beleeft of beleefd hebt als herinnering, om dat weer als impuls in jouw bewustzijn wakker te maken en toe te laten. Zonder je er op vast te pinnen, want elk moment is immers anders en vraagt ook om die ruimte. Varieer dus in voorbeelden om die energie in jou te wekken.

* OEFENING 2

Kijk voor een oefening onder aan deze pagina om oordelen en vooroordelen die vaak leiden tot een veroordelen, te herkennen en er los van te komen.

Opponerend tegenbewegen rechtsonder naar west

Het Onmogelijke zien op grond van het Bestaande

Het Moeten kan je Zelf Ontkrachten

Van Vergrijpen involueren naar Begrijpen door te Analyseren van wat zich voordoet als onmogelijk

Om te kunnen Opbouwen moet je ook het nodige Afbreken

Om-werken vraagt om een beeldend begrijpen en een begrijpend beelden

Participerend meebewegen rechtsboven naar west

Het Mogelijke zien op grond van het Onbestaande

Het Mogen kan je Zelf Bekrachtigen

Van Inbeelden evolueren naar Verbeelden door te Synthetiseren van wat zich voordoet als mogelijk

Om te kunnen Scheppen mag je ook het nodige Vernietigen

Tegenbewegen: om weer in contact te komen met de werkelijkheid en de ommekeer te kunnen maken van donker naar licht, is het belangrijk om het probleem te analyseren en te kijken naar wat zich voordoet. Wanneer je vastzit in denkbeelden, zoals hierboven beschreven, is het van belang om te gaan begrijpen, dat iets van jezelf moeten, je meteen vastpint in je hoofd en elke mogelijkheid barricadeert naar een andere visie op herstel.

We kennen de uitspraak wel: je beeldt ‘t je maar in, het is niet waar. Het is dan een beeld dat min of meer (vanwege een mogelijke projectie) van ‘buitenaf’ komt en die je dan als het ware introjecteert in je eigen hoofd. Het is een illusie waar je zelf in gaat geloven. Wanneer er bijvoorbeeld geen zelfrespect is, je bent onzeker en angstig en je spiegelt je voortdurend aan een ander, omdat je die beter vindt dan jezelf, dan zal een onechtheid in je uitstraling het gevolg kunnen zijn. Belangrijk is dat je begrijpt, dat je steeds naast de essentie van jezelf grijpt. De inbeelding om-werken zal de mogelijkheid openen om weer vol vertrouwen creatief te kunnen gaan scheppen. Waar een ‘Ojee nee, ik kan dat toch niet’ om-gewerkt kan worden naar een 'Ojaa, ik probeer het gewoon', schep je zelf mogelijke kansen.

Telkens wanneer zich een ‘Ojee nee’ aandient, vindt er een afbreuk plaats. Je verwerpt iets, je vergrijpt je, je grijpt als het ware mis. Je grijpt mis en daarmee de kans om weer een doorstroming tot stand te brengen en een nieuw perspectief. Het bestaande vastgeroeste denkproces zorgt voor het onmogelijke. Je houdt het onmogelijke zelf in stand. Dat vreet energie.

Grondig onderzoek doen in een niet vertrouwde omgeving doet je begrijpen wat je afwijst (en daarmee afbreekt) als je kiest voor ‘Ojee nee’. Wanneer je ontwijkt en daarmee de levensstroom afbreekt, verbreek je ook het contact met je diepste zelf, dat uit zichzelf vreugdevol en gelukzalig is. Een bron van licht, dat door jou heen geleefd wil worden. Hiervoor is het vertrouwen nodig, dat het veilig is om vastgeroeste denkbeelden los te kunnen laten en je problemen tot bontgenoot te maken en je mee durft te stromen met een open mind op de participerende route en te ervaren wat die route jou te brengen heeft. Waar het moeten plaats kan maken voor mogen. Waar paniek plaats maakt voor plezier. Waar je het inwikkelen van problemen benut om je eraan te ontwikkelen.

Meebewegen: wanneer je eenmaal ontdekt wat een vrijzinnig denk en wilsproces met je doet, kun je daar ook mee gaan spelen. Je creativiteit zal gewekt worden. Heb je dat nog niet zo onder de knie, dan kan het goed zijn om steeds opnieuw de vraag te stellen bij jezelf: ‘moet ik dat nu of mag ik dat?’ Hoe vrij ben ik? Belangrijk is, dat je dat gevoel van mogen steeds meer in jezelf gaat bekrachtigen. Weer in contact komen met je hartenwens en je buikgevoel helpt jezelf beter te begrijpen.

Telkens wanneer je je bewust bent van een gevoel van moeten, zou je even een pas op de plaats kunnen maken en kijken waar dat lichtpuntje van ‘ik mag’ zichtbaar en voelbaar is. Naast het begrijpen van wat vastgeroeste denkbeelden en vooroordelen met je doen, is het goed om bewust andere beelden in jezelf te gaan initiëren. Dat je al het analyseren van hoe het kwam en waarom het zo voor je IS, om gaat zetten naar een scheppingsproces van een Ojaa ik wil, ik ga doen. Scheppen houdt in, dat er iets nieuws onder de zon mag verschijnen en dan mag je als het nodig is, het oude vernietigen. Net zoals een boom, die vol vertrouwen zijn bladeren, zijn ballast durft te verliezen. De essentie van je ervaringen neem je in het scheppingsproces mee vanuit het begrip wat het verleden jou te zeggen heeft. Hoe breng je dus dat analyseren bij elkaar tot een vruchtbare synthese, zodat door jouw levenservaring het nog onbestaande mogelijk wordt. Gebruik die levenservaring en zie het als een rijkdom. Verbeeldingskracht, spel en creativiteit, spelen hierbij een grote rol.

Waar we net spraken over inbeelden, kennen we ook de uitspraak: wat een verbeelding zeg, alsof zij/hij heel wat is. Iemand kan zich gaan gedragen naar haar/zijn verbeeldingsvermogen. Het vraagt ook hier om balans en realiteitszin. Een kind heeft een grote, nog pure verbeeldingskracht. Een kind dat zich verkleedt als een prinses, een ridder of een monster, wordt het in zijn verbeelding en legt het daarna weer af en komt in de realiteit terug. Hij is in staat hiermee te spelen. Een kind neemt de kracht van wat zij/hij geleerd heeft in zijn spel, met zich mee als een realistische innerlijke ervaring, die hem sterkt. Als volwassene zijn we vaak het spel van het kind kwijtgeraakt en wordt het lastiger om vanuit begrip en inzicht weer in onbevangenheid te scheppen en wel vanuit een diep geworteld gevoel van ‘Ojaa ik probeer het’. Het gaat dan niet zozeer om het resultaat, dan wel om weer innerlijk vrij te worden en weer mogelijke kansen in beeld te krijgen en die speels uit te proberen.

Wanneer je telkens weer een vreugdevol en plezierig lichtpuntje, hoe klein ook, als voornemen tot in de details visualiseert, er een beeld van maakt, dan zal zich dat in jou gaan nestelen en een bron van energie worden, die steeds groter wil worden. Wanneer je je verbeeldt, dat je vol zelfvertrouwen en kracht met een klus naar buiten wilt treden, dan zal je houding onmiddellijk veranderen. Je rug wordt gerecht, je ruggengraat gesterkt. Plezier en vreugde als motor schenken het hoofd en de buik ruimte en een aangenaam gevoel. Dit alles zal uitstralen naar je omgeving.

* OEFENING 3

Kijk onderaan deze pagina voor een oefening om te ontdekken wat verbeeldingskracht doet in het scheppingsproces.

De buitenste cirkel, rondom, aan de rechterzijde

Probleem object betrokken oplossen: het ene probleem is het andere niet. Je kunt een simpel onderscheid aanbrengen, heb je een probleem of ben je het probleem? In het eerste geval bemerk je dat het probleem buiten je zelf kan ontstaan en ook adequaat opgelost kan worden door een aantal bewerkingen, zoals o.a. waarnemen en analyseren wat zich voordoet, verbanden te zoeken en mogelijke oplossingen. In een korte formulering: je zoekt naar een object betrokken oplossing. Wanneer je zelf een deel van het probleem bent, wat je veelal niet in de gaten hebt, kom je er zomaar niet van los. Sterker nog je wilt er eigenlijk niets mee te maken hebben, je wijst het af en toch kan je er niet los van komen. Zoals we zagen, zit het probleem dan in het hoofd, in het eigen denken, middels o.a. vastgeroeste denkbeelden. Middels dat hoofd kun je echter ook zoeken naar oplossingen voor dat probleem, door je zelf, vaak met hulp van een derde, vragen te stellen en te analyseren en te gaan begrijpen wat zich voordoet. Inzicht in oude overtuigingen, emoties, meningen en oordelen kunnen je appelleren om ze in te ruilen voor nieuwe zienswijzen; onbevangenheid te oefenen tegenover gevangen zitten in je hoofd. Dit is allemaal nog hoofdwerk. Daarmee ben je er nog niet. Inzicht vraagt vervolgens ook om verantwoordelijkheid te nemen en aan je zelf te gaan werken.

Probleem subject betrokken inlossen: zoals gezegd, het ene probleem is het andere niet, maar als jij zelf een deel van het probleem bent, zal de oplossing, van top tot teen door jou heen, doorvoeld moeten worden, wil je datgene waar je tegenaan loopt, kunnen inlossen. Dan ontstaat er een kans dat er iets nieuws kan ontstaan, omdat je frank en vrij, onbevangen scheppend bezig mag zijn, op jouw geheel eigen wijze, vanuit hart en ziel. Je bevangenheid in te ruilen voor onbevangenheid vraagt oefening, juist door het probleem te verwelkomen en te gaan doorzien waarom het probleem zich aan jou voordoet, zodat je leert het adequaat te handelen. Dat wil niet zeggen, dat een specifiek probleem je levenspad nooit meer zal kruisen. We kennen het wellicht allemaal wel, dat we denken, dat we van een probleem af zijn en na een aantal jaren is daar zo uit het niets een trigger en zit je weer midden in het gedoe. Wanneer het probleem door de tijden heen diep in je geworteld is of als het als een rode draad door je leven loopt, kan het zijn, dat je als het ware gedoseerd, de kans krijgt, het probleem met wortel en tak uit te roeien, voorgoed in te lossen. Zolang dat niet is gebeurd, kan het weer in verschillende hoedanigheden de kop opsteken. Wanneer je accepteert, dat dit een onderdeel van jouw leven is, kan zich een ruimte in jou openen, waardoor je het probleem als een valkuil vanuit de verte al ziet aankomen, het herkent en weet dat je uitgenodigd wordt voor een Ojaa, ik ga ervoor.

Je hebt dus beide routes nodig. De levenservaringen die je opdoet, al wat je ‘overkomt’, dat als niet leuk wordt ervaren, maar inherent is aan het leven, komt tot uitdrukking in de tegenbewegende Ojee route. Die levenservaringen zijn er niet voor niets en vragen om tot een dieper begrip en inzicht van het Zelf te komen en om met alle ervaringen voorwaarts te gaan. De meebewegende Ojaa route biedt je de mogelijkheid om zelf het ideaalbeeld te scheppen en voor zover mogelijk in vreugde en licht er naar te leren leven. Dit alles is het proces van om-werken: om te worden zoals je bedoeld bent. Te leren, om anders te doen: door om-willen, om-voelen en om-denken en te aanvaarden als een voortdurend leerproces dat geleefd wil worden. Je kunt je zelf steeds de vraag stellen: 'Leef ik om te leren of leer ik om te leven?' Vandaar dat het steeds van belang blijft om het probleem wat speelt te leren herkennen als een actueel leermoment dat zeer wel bij jouw zelf en in jouw leven hier en nu past. Zeker niet altijd even gemakkelijk en plezierig.

Kortom

In elk moment en daarmee in elk actueel probleem, liggen nieuwe kansen. Werk ik deze kant op of werk ik die kant op. Beweeg ik mee of beweeg ik tegen. Geen ander mens dan jezelf kan die beslissing maken. Meegaan met dat wat zich aandient, lijkt het meeste op te leveren. Weglopen kan soms voor even een oplossing lijken, maar de ervaring leert doorgaans, dat het probleem zich op een ander moment weer opnieuw aandient, misschien in een andere hoedanigheid. Als het echt een aanvaring is, die voor jou als levenservaring bedoeld is, kan je er niet omheen en is het aangaan uiteindelijk een echte aanrader, hoe pijnlijk ook. We hebben gezien dat er net zoveel vreugde is als pijn, net zoveel donker als licht. Hou moed.

OEFENINGEN

* 1. Oefening om bewust te worden dat elke gedachte twee zijden heeft.

Wanneer er een trap aanwezig is, kun je deze gebruiken en anders doe je de oefening stap voor stap. Begin bovenaan de trap. Er zijn vele variaties en thema’s mogelijk.

- Benoem iets van jezelf, waar je niet blij van wordt of niet tevreden over bent. Verbind je met dit gevoel.

- Stel er nu iets positiefs tegenover en verbind je hiermee.

- Ga nu een traptrede omlaag en neem dan een andere belemmerende overtuiging in gedachten en ga pas weer een traptrede omlaag nadat je je verbonden hebt met een positieve eigenschap van jezelf of met iets waar je blij van wordt of tevreden mee bent.

Neem wel steeds een andere eigenschap en voel steeds in je lichaam hoe en waar je de verschillende overtuigingen voelt, als je je ermee verbindt. Wanneer je deze oefening vaak doet en steeds bovenaan de trap begint, zal je merken dat je steeds verder naar beneden kunt.

* 2. Oefening om oordelen en vooroordelen die vaak leiden tot een veroordelen, te herkennen en er los van te komen.

Deze oefening kun je altijd en heel vaak doen om te leren naar de feiten te kijken en je daarmee te verbinden. Wat doet zich werkelijk voor? Bewust worden van hoe je vaak onbewust met een gekleurde bril naar de wereld kijkt. Overal vinden we er iets van en zijn vaak onbewust van wat oordelen, vooroordelen en veroordelen, met ons doen. Deze oefening leert je, om je niet te identificeren met iets, dat je niet bent of wat jou belemmert in jouw ontwikkeling.

Je kunt deze oefeningen doen op dode voorwerpen, op bomen, planten, dieren en mensen.

- kijk naar een dood voorwerp bijv. een koperen kandelaar. Oordeel wat je er van vindt. Benoem het bij voorkeur hardop: mooi, lelijk, lang, groot, koper enz. Probeer je met alles dat je opmerkt te verbinden en voel in je lichaam wat en waar het iets doet.

- kijk nog een keer naar de kandelaar en zeg hardop: ‘kandelaar’ en voel hoe dat voelt.

- kijk naar een boom en oordeel wat je er van vindt. Benoem het weer bij voorkeur hardop. Mooi, lelijk, groot, klein, dik, dun, dood…. Verbind je telkens met alles wat je hebt benoemd en voel in je lichaam wat en waar het iets doet.

- kijk dan nog een keer naar die boom en zeg hardop: ‘boom’ en voel hoe dat voelt.

- kijk naar een bloem en doe dan weer hetzelfde. Je kunt elk deel van een bloem benoemen en voelen.

- kijk dan nog een keer naar die bloem en zeg hardop: ‘bloem’ en voel hoe dat voelt.

- kijk of denk nu aan een persoon en doe dan weer precies hetzelfde. Benoem mooie dingen die je ziet en minder mooie dingen. Je kunt zowel oordelen op uiterlijkheden als op karaktertrekken. En voel bij alles wat je opmerkt wat en waar het iets doet.

- kijk dan nog een keer naar die persoon en zeg hardop: ‘mens’ en voel hoe dat voelt.

* 3. Oefening om te ontdekken wat verbeeldingskracht doet in het scheppingsproces.

Deze oefening kun je het beste staand doen.

- ga goed rechtop staan en let er op dat je gedurende de gehele oefening de voetzolen plat op de grond houdt.

- strek je linkerarm arm zijwaarts op schouderhoogte.

- draai nu je lichaam linksom zo ver als je kunt (denk aan voetzolen) en onthoud het punt in de verte hoever je bent gekomen. Bijvoorbeeld een punt op de muur.

- draai weer terug en ga weer in de uitgangspositie staan met beide armen naast het lichaam.

- sluit je ogen en visualiseer nu terwijl je je armen naast het lichaam houdt dat je die arm weer zijwaarts omhoog tilt, met je lichaam draait en dat je dan verder kunt dan het punt van zo-even.

- kom weer in de uitgangspositie, doe je ogen open en herhaal de oefening nog een keer en kijk hoever je komt. (denk aan de voetzolen)