Algemeen, Fu Hsi structuur en King-Wen ordening
Dynagram 1 Het oer trigram, hemel-mens-aarde
(De cursieve woorden komen terug in de dynagrammen)
Yang & Yin is de basis dynamiek van alle werkelijkheid.
De volkomenheid van Yin wordt in de aarde gesymboliseerd en de volkomenheid van Yang wordt in de hemel gerepresenteerd. De tweeheid Yin en Yang brengen respectievelijk aarde en hemel voort. Deze polaire dynamiek tussen hemel en aarde brengt een drieledigheid voort: hemel-mens-aarde.
Dit midden tussen hemel en aarde is de mens en die draagt zowel Yin als Yang in zich.
De mens, die man (Yang) kan zijn, draagt het Yin in zich. De mens, die vrouw (Yin) kan zijn, draagt het Yang in zich. De duale tweeheid van het mannelijke en het vrouwelijke brengt weer een harmoniserende drieheid voort: een kind (vrucht). Het kind kan ‘zoon’ (1 keer Yang en 2 keer Yin) of ‘dochter’ (1 keer Yin en 2 keer Yang) zijn.
De drieledigheid ‘mens’ als kiem van twee werelden beïnvloedt weer de tweeheid hemel en aarde. Zo verloopt de continue wisselwerking tussen Yin en Yang.
De Tao van de waarheid is Yang & Yin.
De Tao van de hemel is licht & donker.
De Tao van de aarde is week & vast.
De Tao van de mens is liefde & rechtvaardigheid.
Een trigram is het oerbeeld van deze polaire dynamiek (hemel-mens-aarde). Deze drieledigheid wordt uitgebeeld in een oertrigram, bestaande uit drie lagen of strepen. De onderste streep representeert de aarde, de middelste de mens en de bovenste de hemel. Elke laag in het trigram kan zowel Yang als Yin zijn.
Dynagram 2 Fu Hsi structuur
Een trigram is het oerbeeld van deze polaire dynamiek (hemel-mens-aarde).
Elke laag in het trigram kan zowel Yang als Yin zijn. Daar uit vloeien 8 mogelijke combinaties voort.
Bijgevolg zijn er 8 oerbeelden/symbolen/dynamieken/kwaliteiten/archetypen.
Samen vormen zij een open systeem en kunnen in elkaar overgaan, zodat ze een ordening bewerken van elkaar insluiten en uitsluiten.
Elke trigram representeert een energetische oer-dynamiek, een ‘basis’ situatie bestaande uit 3 strepen (doorgetrokken streep, Yang en/of afgebroken streep, Yin).
De beweging tussen deze oer-dynamieken geven veranderingen, die worden weer gegeven in hexagrammen. Elk hexagram (hexa=6 strepen) is een combinatie van 2 basis trigrammen (tri= 3 strepen). Elke trigram kan met zich zelf en met elk ander trigram een hexagram vormen. Bijgevolg krijg je 8 maal 8 mogelijkheden: 64 hexagrammen. Met deze 64 hexagrammen kun je de structuur van de werkelijkheid onderzoeken.
De 8 oerbeelden worden op twee wijzen geordend in het veld.
1 Fu Hsi: De voor-wereldlijke-orde: gestructureerd in de ruimte en op de assen. Fu Hsi leefde rond 2850 v Chr. De Fu Hsi structuur presenteert en visualiseert de 8 oerbeelden in trigrammen.
2 King Wen: De wereldlijke-orde: geordend in de tijd en in de cirkel. King Wen leefde rond 1100 v Chr. De King Wen ordening representeert en visualiseert de 8 oerbeelden.
De Fu Hsi structuur:
In de Fu Hsi structuur geven de assen verheldering over de posities van de 8 oerbeelden en hun onderlinge dynamiek. De twee posities op elke as vormen een aanvullend, complementair geheel. Dat geldt voor alle assen, verticaal, horizontaal en beide diagonale assen. Ook spiegelen ze elkaar complementair over de horizontaal. De Fu hsi structuur laat een harmonische ordening in de ruimte zien. Zowel links als rechts, zowel boven als onder.
Uitleg assen:
De verticale as representeert een insluitende polaire dynamiek, die we duiden als een en-en verhouding. De verticale as karakteriseert de ruimte als een tegelijkertijd. Het is de as van de immateriële werkelijkheid (geest), die wordt bepaald door de polaire dynamiek tussen hemel (vader) en aarde (moeder). Zij scheppen een midden.
De horizontale as representeert een uitsluitende duale dynamiek, die we duiden als een of-of verhouding. De horizontale as karakteriseert de tijd als een na-elkaar. Het is de as van de materiële werkelijkheid (stof), die wordt bepaald door de duale dynamiek tussen het vuur (middelste dochter) of het water (middelste zoon). Zij scheppen ontwikkeling.
De diagonale as van de beweging (activiteit) representeert de dualiteit tussen Yin initiërend, de wind (oudste dochter) of Yang initiërend, de donder (oudste zoon). Deze diagonale as karakteriseert de ruimte als een na-elkaar. De wind en de donder zijn beiden zeer bewegelijk. Zij zijn beiden initiatief nemend. De een meer Yang (de donder) en de ander meer Yin (de wind).
De diagonale as van de rust (passiviteit) representeert de polariteit tussen Yin ontvankelijk, het meer (jongste dochter) en Yang ontvankelijk, de berg (jongste zoon). Deze diagonale as karakteriseert de tijd als een tegelijkertijd. Het meer en de berg zijn beiden zeer rustig. Zij staan beiden open. De een meer Yang (het meer) de ander meer Yin (de berg).
Dynagram 3 King Wen ordening
King Wen ordening:
De wereldlijke-orde: geordend in de tijd en in de cirkel (mythisch paradigma). King Wen leefde rond 1100 v Chr. De King Wen cyclus representeert en visualiseert de 8 oerbeelden.
Oerbeelden:
Het (Chinese) schrift bedient zich van tekens (abstractie). Deze tekens vormen woorden. Deze woorden kunnen meerdere betekenissen bevatten. Betekenissen verwijzen naar denkbare begrippen. De woorden kunnen de gedachten niet volkomen weergeven. Om de gedachten volkomen te kunnen zien dient men te leren werken met beelden. Beelden ontstaan uit concrete tekens. Tekens die de essentie volkomen uitdrukken zijn oerbeelden.
Om deze oerbeelden te verstaan, dienen we de in het oerbeeld vervatte dynamiek te concretiseren door ze terug te vinden in de werkelijkheid. Uit de gevonden concrete dynamiek kunnen mogelijke betekenissen oplichten. Met anderen woorden, er is geen eenduidige, vaste betekenis of begrips definitie van een oerbeeld mogelijk. Het oerbeeld is de dynamiek. De verschillende oerbeelden representeren evenzovele cruciale dynamieken en/of facetten binnen het geheel van alle werkelijkheid.
De King Wen ordening is een wereldlijke-orde en is cyclisch van aard, verlopend in de tijd, zowel in de dag als in het jaar. Beginnend in het oosten (ochtend/6uur-lente), draaiend via zuid (middag/12uur-zomer), naar het westen (avond/18uur-herfst) en eindigend in noord (midnacht/24uur-winter).
Ook in de King Wen kun je virtuele assen trekken. Dit zijn de verticale en horizontale as, op beide assen zijn alle trigrammen complementair.
Op de posities van beide diagonale assen staan geen complementaire trigrammen. Op de as van het passieve tellen we 5 Yin lijnen en 1 Yang lijn. Op de as van het actieve tellen we 5 Yang lijnen en 1 Yin lijn. De ordening in de tijd laat hier in beide diagonalen een Yin Yang dualiteit zien. De ruimte as weerspiegelt het passieve en de tijds as het actieve.
Over de horizontaal gespiegeld, zijn alle trigrammen complementair.
De 8 oerbeelden representeren vele betekenissen en werkingen. Aan alle 8 zijn specifieke namen toegekend.
Het opwindende (de donder) representeert het plotseling doorbrekende, een naar buiten tredende oerkracht.
Het zachtmoedige (de wind) representeert de aanhoudende oerkracht om de werkelijkheid binnen te dringen en alles tot volle wasdom te brengen.
Het zich-hechtende (het vuur) representeert de zichtbaar makende oerkracht, die alles aan het (uiterlijke) licht brengt door te scheiden en te verbinden.
Het ontvangende (de aarde) representeert de dienende oerkracht, die in toewijding alles wat samen leeft verzorgt.
Het blijmoedige (het meer) representeert de oerkracht van de vreugde en de voldoening over het resultaat die hemel en aarde bewerken en waarin zij elkaar spiegelen.
Het scheppende (de hemel) representeert de oerkracht van het kritisch oordelende, uitzuiverende, strijdende vermogen om essentie te bewerken.
Het onpeilbare (het water) representeert de oerkracht om door het donker heen het ware aan het (innerlijke) licht te brengen en tot leven te wekken.
Het stilhoudende (de berg) representeert de oerkracht om in alle wording de rust en in alle rust de beweging te behouden.
Dynagram 4a Fu Hsi structuur (binnen) en King Wen ordening (buiten)
4b King Wen ordening (binnen) en Fu Hsi structuur (buiten)
De binnen en/of buiten posities binnen beide ‘duogrammen’ zijn niet willekeurig. De keuze voor deze of gene positie bepaalt de manier waarop je er tegenaan kijkt en/of ermee aan de slag wilt. Met betrekking tot de consequenties van deze onderscheiden posities dient nog verder onderzoek verricht te worden. We nodigen je uit om het onderzoek creatief voort te zetten en ons er over te berichten.
Referenties:
Thomas Cleary (vertaler), Het geheim van de gouden bloem.
Richard Wilhelm, I Tjing, Het boek der veranderingen.
Jaap Voigt, Leven & werken in het ritme van de seizoenen.
Han Boering, Handboek I Tjing